Rys historyczny
Artykuł
Rozwój szkolnictwa specjalnego w Kościanie ma swój początek w 1898r., kiedy to powstała 5 – oddziałowa szkoła przy Poznańskich Zakładach dla Chorych Psychicznie, która funkcjonowała do 1918r. W okresie międzywojennym w latach 1924 – 1934 istniał w Kościanie Krajowy Zakład dla Głuchoniemych. Następny etap szkolnictwa specjalnego to lata sześćdziesiąte. W Dzienniku Urzędowym nr 12 z dnia 25 października 1961r. wydano zarządzenie w sprawie organizowania przy szkołach podstawowych klas specjalnych dla dzieci upośledzonych umysłowo. W Kościanie z inicjatywy p. Edwardy Chojnackiej – ówczesnej kierownik Szkoły Podstawowej nr 3 utworzono jeden oddział specjalny z liczbą 12 uczniów. Pierwszą nauczycielką została p. Emilia Stępczak. W 1963r. zaczął swą działalność w Kościanie Powiatowy Ośrodek Selekcyjny, który orzekał o upośledzeniu i kwalifikował do klas specjalnych. Wzrastała liczba uczniów. 1 września 1967r. pracę w klasach specjalnych podjęły: Mirosława Szymanowska i Elżbieta Kostyk. W roku szkolnym 1968/69 było 6 oddziałów z liczbą 82. Praca w tym okresie była ogromnie trudna ze względu na różnorodny poziom intelektualny, dużą rozpiętość wiekową uczniów oraz skomplikowane sytuacje wychowawcze. Dodać tu należy , że dzieci z klas specjalnych były izolowane a nawet represjonowane w szkole normalnej. Odczuwały swoją odmienność.
W roku szkolnym 1972/73 oddano budynek o 5 salach lekcyjnych po Szkole Podstawowej nr 2 dla pełnej 8-klasowej szkoły podstawowej specjalnej pod nazwą „Szkoła Podstawowa nr 5”. Dyrektorem została p. Emilia Stępczak. W pierwszym roku pracy położono szczególny nacisk na metodykę pracy z dziećmi specjalnej troski oraz sprawy opiekuńczo wychowawcze. Część kadry pedagogicznej posiadała już przygotowanie specjalistyczne do tego typu szkoły. Ze względu na małą liczbę sal odwożono dzieci do małych szkół wiejskich. W maju 1975r. rozpoczęto kapitalny remont budynku, który trwał do sierpnia 1976r. w roku szkolnym 1975/76 utworzono pierwszą klasę zawodową o profilu wielozawodowym. Praktyczna nauka zawodu opierała się na rzemiośle prywatnym. Na podstawie decyzji Kuratora Oświaty i Wychowania z dnia 31.08.1980r. utworzono Zasadniczą Szkołę Zawodową Specjalną.
1 lutego 1979r. dyrektor szkoły p. Emilia Stępczak trzymała mianowanie na dyrektora Liceum Ogólnokształcącego w Kościanie. Obowiązki prowadzenia placówki przejęła p. Elżbieta Kostyk. 17 marca 1979r. szkoła otrzymała imię Marii Konopnickiej. Kolejna zmiana na stanowisku dyrektora szkoły nastąpiła w 1989r. Kurator Oświaty i Wychowania w Lesznie mianował Mirosławę Szymanowską na stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej nr 5 i Zasadniczej Szkoły Zawodowej-Specjalnej. Duży nacisk w pracy położono wówczas na integrację ze środowiskiem oraz stworzenie atmosfery życzliwości, wzajemnego szacunku, akceptacji. Uczniowie zaczęli brać udział w różnych imprezach na terenie miasta. Podejmując wiele działań artystycznych szkoła przekonała mieszkańców Kościana, że dzieci specjalnej troski mimo występujących zaburzeń, przejawiają także zdolności.
Od 1 września 1994r. zmieniono nazwę szkoły na Zespół Szkół Specjalnych im. Marii Konopnickiej, w skład którego weszły: szkoła podstawowa, gimnazjum, zasadnicza szkoła zawodowa i zespoły rewalidacyjno-wychowawcze dla dzieci głęboko upośledzonych. 1 września 2005 r. oddano nową część szkoły tzw. Centrum Rehabilitacji i Sportu, dzięki czemu zyskano salę gimnastyczną, salki rehabilitacyjne, korekcyjne i terapeutyczne. 1 września 2007 w wyniku konkursu obowiązki dyrektora Zespołu Szkół Specjalnych w kościanie powierzono Magdalenie Dyszkiewicz, która pracę w tej szkole rozpoczęła w 1991r. jako nauczyciel. 19 marca 2011r. z inicjatywy pani dyrektor Magdaleny Dyszkiewicz i Rady Rodziców szkoła otrzymała swój sztandar.
Obecnie w skład Zespołu Szkół Specjalnych im. Marii Konopnickiej w Kościanie wchodzą: Szkoła Podstawowa Specjalna, Gimnazjum Specjalne, Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, Oddziały rewalidacyjno - wychowawcze dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim. Oddziały dla uczniów z autyzmem. Przy Zespole Szkół Specjalnych im. Marii Konopnickiej w Kościanie działa Zespół Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka. Szkoła obejmuje swoim nauczaniem dzieci i młodzież niepełnosprawne intelektualnie w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim, ze sprzężoną niepełnosprawnością oraz z autyzmem. Uczniowie są przyjmowani na podstawie orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, wydawanych przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Głównym zadaniem placówki jest przygotowanie uczniów do udziału w życiu społecznym praz do samodzielnego funkcjonowania i podjęcia pracy zawodowej, a w przypadku dzieci z głęboką niepełnosprawnością – rozwijanie podstawowych życiowych funkcji, prawidłowych reakcji na bodźce i zmiany środowiska. Zadania te szkoła realizuje nie tylko poprzez kształcenie ogólne i zawodowe, ale także przez rehabilitację, rewalidację, terapię i wychowanie.
Szkoła wyposażona jest w gabinet logopedyczny, świetlice, salę kinezyterapii, terapii SI i doświadczania świata, gabinet terapii EEG biofeedback, gabinet rehabilitacyjny, gabinet pielęgniarski z całodzienną opieką pielęgniarską, bibliotekę z pracownią multimedialną. W szkole duży nacisk wywiera się na aktywizujące metody: stymulacja polisensoryczna, metoda porannego kręgu – stymulacja wielozmysłowa według pór roku H. Abel, integracja sensoryczna, programy aktywności; dotyk, kontakt i komunikacja M. i Ch. Knill, elementy metody ruchu rozwijającego W. Sherborne, elementy kinezjologii edukacyjnej, piktogramy, program rozwoju komunikacji – Makaton B. Kaczmarek, metoda malowania 10-cioma palcami, muzykoterapia, relaksacja, przedstawienia teatralne, zajęcia kulinarne, imprezy integracyjne i okolicznościowe. Istnieją także koła zainteresowań. Działają organizacje uczniowskie: Szkolny Klub PCK, Szkolny Klub Sportowy. Szkoła bierze udział w różnych projektach edukacyjnych: „Cała Polska czyta dzieciom”, Zarażanie książką, a także w projektach realizowanych w ramach EFS.
Działalność wychowawczą szkoły wspierają Uczniowski Klub Sportowy „Trops sprawni – Razem” (od 1997r.), Stowarzyszenie Na Rzecz Dzieci z Niepełnosprawnością Intelektualną „Patrzmy sercem” (od 2008r.) dzięki którym uczniowie mają okazję uczestniczyć w wielu ciekawych projektach. Stowarzyszenie współpracuje z Leszczyńskim Bankiem Żywności. Dzięki temu, uczniowie otrzymują paczki żywnościowe z programu PEAD. Od 2008 r. pod patronatem Starosty Kościańskiego w szkole organizowany jest Konkurs Tańca o „Złotą Nutkę” o zasięgu wojewódzkim. Impreza ciesząc się bardzo dużym zainteresowaniem, corocznie zwiększa liczbę osób biorących w niej udział. W szkole działa Sekcja Olimpiad Specjalnych „Piotrek”, która skupia zawodników uczestniczących w zawodach w różnych dyscyplinach sportowych.
Szkoła współpracuje z: Komendą Hufca ZHP, PTTK, Instytutem Pedagogiki Specjalnej i Instytutem Psychologii Dziecka UAM, Publicznym Przedszkolem „Niezapominajka” w Śremie, Szkołą Podstawową im. Tadeusza Kościuszki w Racocie, Zarządem rejonowym PCK i Kołem Honorowych Krwiodawców Krwi, Szkołą w Alzey.